របៀបបោកប្រាស់ (ផនស៊ី) Ponzi Scheme ប្រើប្រាស់ប្រាក់ប្រមូលបានពីអ្នកវិនិយោគថ្មីបង់ឱ្យអ្នកវិនិយោគដែលមានស្រាប់។អ្នករៀបចំគម្រោង Ponzi ជារឿយៗសន្យាថានឹងវិនិយោគប្រាក់របស់អ្នក និងបង្កើតផលចំណេញខ្ពស់ជាមួយនឹងហានិភ័យតិចតួចឬគ្មាន។ប៉ុន្តែនៅក្នុងគម្រោង Ponzi ជាច្រើន អ្នកដើមគំនិតបោកប្រាស់មិនប្រើលុយរបស់ខ្លួនទេ។ផ្ទុយទៅវិញពួកគេប្រើលុយពីអ្នកវិយោគក្រោយដើម្បីបង់ប្រាក់ដល់អ្នកដែលបានវិនិយោគមុន ហើយអាចរក្សាទុកខ្លះសម្រាប់ខ្លួនពួកគេ។

ជាមួយនឹងប្រាក់ចំណូលស្របច្បាប់តិចតួច ឬគ្មាន គម្រោង Ponzi ទាមទារលំហូរប្រាក់ថ្មីឥតឈប់ឈរដើម្បីរស់។នៅពេលដែលវាពិបាកក្នុងការជ្រើសរើសអ្នកវិនិយោគថ្មីឬនៅពេលដែលអ្នកវិនិយោគដែលមានស្រាប់មួយចំនួនធំដកប្រាក់ គ្រោងការណ៍ទាំងនេះមានទំនោរទៅកាន់ភាពដួលរលំ។

ដាក់ឈ្មោះតាមពាណិជ្ជករអ៊ីតាលី Charles Ponzi គ្រោងការណ៍នេះនាំឱ្យជនរងគ្រោះជឿថាប្រាក់ចំណេញបានមកពីសកម្មភាពអាជីវកម្មស្របច្បាប់ (ឧទាហរណ៍ ការលក់ផលិតផល ឬការវិនិយោគជោគជ័យ) ហើយពួកគេនៅតែមិនដឹងថាអ្នកវិនិយោគផ្សេងទៀតគឺជាប្រភពនៃមូលនិធិ។

អ្នកវិនិយោគគួប្រយ័ត្តការវិនិយោគបោកប្រាស់របៀប Ponzi Scheme ភាគច្រើន មានលក្ខណៈដូចខាងក្រោម៖ 
-វិនិយោគតិច ចំណេញច្រើន គ្មានហានិភ័យ
-ផលចំណេញជាប្រចាំ មិនអាស្រ័យលើស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ច រឺទីផ្សារ ល្អរឺមិនល្អ
-មិនមានចុះបញ្ជីពាណិជ្ជកម្ម
-មិនមានអជ្ញាបណ្ណទទួលស្គាល់ពីស្ថាប័នរដ្ឋ
-ស្ងាត់ៗ មិនមានយុទ្ធសាស្រ្តច្បាស់លាស់
-មិនមានឯកសារច្បាស់លាស់
-ពិបាកដកប្រាក់

ឧទាហរណ៍៖ ការបោកប្រាស់ក្នុងការវិនិយោគលើការភ្នាល់និងកីឡា(Betting&Sport Investment Scams) គឺជាការបោកប្រាស់ដែលព្យាយាមបញ្ចុះបញ្ចូលអ្នកឱ្យវិនិយោគលើប្រព័ន្ធ និងកម្មវិធីដែលមិនចេះចាញ់ឬក៏ 'ធានា' បានប្រាក់ចំណេញលើព្រឹត្តិការណ៍កីឡានានា។

អត្ថបទយោង
https://www.investor.gov/protect-your-investments/fraud/types-fraud/ponzi-scheme
https://en.wikipedia.org/wiki/Ponzi_scheme